Το σύνδρομο παιδικής κακοποίησης (child abuse syndrome-CAS) αν και έχει αναγνωρισθεί από τα τέλη της δεκαετίας του ‘40, μόλις πρόσφατα αποδόθηκε στη σωστή επιδημιολογική του διάσταση. Στην δεκαετία του ‘50 περιγράφηκε αυτό που είναι γνωστό ως “shaken baby syndrome”, δηλαδή το κακοποιημένο βρέφος που εμφανίζει ενδοκράνιες αιμορραγίες και οστικά κατάγματα.
Περιλαμβάνει:
- σωματική κακοποίηση
- ψυχολογική κακοποίηση
- παραμέληση βασικών αναγκών (κακή σίτιση, υγιεινή)
- μη τυχαία δηλητηρίαση
- σύνδρομο αθέατου θεατή (ενδοοικογενειακή βία)
- σεξουαλική κακοποίηση
- παιδική εργασία
Οι συχνότερες περιπτώσεις εντοπίζονται σε οικογένειες οικονομικά ή κοινωνικά αποκλεισμένων, σε γονείς μικρής ηλικίας, με ψυχοσυναισθηματικές διαταραχές, εξαρτήσεις
από ναρκωτικά ή αιθανόλη, ατομικό ιστορικό κακοποίησης στην παιδική τους ηλικία ή εκτέλεσης ποινικών αδικημάτων, σε παιδιά με νοητική υστέρηση, υπερκινητικότητα ή με κάποια συγγενή
ανωμαλία που προκαλεί δυσμορφία.
Πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί & να σκεφτούμε την πιθανότητα κακοποίησης ενός παιδιού, όταν:
- ένα παιδί φέρει πολλαπλές ανεξήγητες εκδορές, μώλωπες, κατάγματα, εγκαύματα, δερματικές ουλές και τραύματα σε διαφορετικά στάδια επούλωσης
- υπάρχει σημαντική καθυστέρηση στην αναζήτηση βοήθειας
- οι συνθήκες τραυματισμού ενός παιδιού, όπως αυτές περιγράφονται από τους οικείους του, είναι ασαφείς
- ο τρόπος που οι οικείοι μιλούν για το παιδί δείχνει απόρριψη
- το παιδί δεν αντιδρά στον αποχωρισμό από τους γονείς και οι βλάβες υποχωρούν κατά τη νοσηλεία
Τα γενικά χαρακτηριστικά της συμπεριφοράς του κακοποιημένου παιδιού περιλαμβάνουν:
- δυσκολία στις κοινωνικές επαφές
- φόβο προς τους οικείους & προς την επιστροφή στο σπίτι
- προσκόλληση σε άγνωστα άτομα
- έντονη ανησυχία όταν άλλα παιδιά κλαίνε
- “παγωμένο” βλέμμα
- χαμηλή αυτοεκτίμηση
- επιθετικότητα, νεανική παραβατικότητα, επιθετική συμπεριφορά στο σχολείο
Το Σύνδρομο κακοποιημένου παιδιού συνοδεύεται από υψηλή θνητότητα και νοσηρότητα!
Η κατάλληλη ψυχοθεραπευτική υποστήριξη και η κοινωνική επανένταξη της οικογένειας, μπορεί να αποτρέψει την υποτροπή του CAS, σε ποσοστό που φθάνει το 90%. Στην Ελλάδα οι Ιατροδικαστικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Δικαιοσύνης επιλαμβάνονται αυτών των περιστατικών σε συνεργασία με τις Αστυνομικές Αρχές (Τμήμα Ανηλίκων) και την Εισαγγελία Ανηλίκων, κατόπιν εγγράφου εντολής εξετάσεως των τραυματιών αυτών. Μια διεπιστημονική ομάδα ειδικών (Παιδίατρος, Παιδοχειρουργός, Παιδοψυχίατρος, Ψυχολόγος, Κοινωνικός Λειτουργός) αναλαμβάνουν πρωτίστως την αντιμετώπιση των τραυμάτων και ακολούθως τη μεταφορά του παιδιού σε ασφαλές πλαίσιο διαμονής.
“Εάν δεν επενδύσουμε στα παιδιά, όλα τα βασικά και μακροπρόθεσμα προβλήματα της ανθρωπότητας θα παραμείνουν βασικά και μακροπρόθεσμα.”
Unicef
… φράση που καταδεικνύει την ανάγκη ευαισθητοποίησης ολόκληρης της κοινωνίας για την πρόληψη της παιδικής κακοποίησης!!
